Έθιμα

Το Καρναβάλι του Σοχού

 

Από την ημέρα που γεννιούνται, οι κάτοικοι στο Σοχό Θεσσαλονίκης «δένουν» τη ζωή τους με το έθιμο των Κουδουνοφόρων. Μετά τα Θεοφάνια, μπορεί ελεύθερα, όποιος επιθυμεί, να ντυθεί με τη φορεσιά του Κουδουνοφόρου και να σεργιανίσει στους δρόμους και τις πλατείες, χωρίς να χρειαστεί να περιμένει να έρθουν οι ημέρες της Αποκριάς.

Ο καθένας θα εντυπωσιαστεί ιδιαίτερα αν βρεθεί στο Σοχό την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα. Όλοι οι χωριανοί βγαίνουν στους δρόμους, στα καφενεία, μα οι περισσότεροι μαζεύονται στην πλατεία του χωριού. Ο επισκέπτης θα συναντήσει εκεί τα "καρναβάλια", που ενώ περπατούν αργά για να ακούγεται ο παράξενος ήχος των κουδουνιών τους, γυρίζουν δυο-δυο, τρία-τρία και κερνάνε φίλους και γνωστούς. Στην πλατεία τα νταούλια και οι ζουρνάδες δεν σταματάνε ούτε λεπτό. Όλος ο κόσμος, Σοχινοί και επισκέπτες, χορεύουν ασταμάτητα και τα καρναβάλια στη μέση του κύκλου, χοροπηδούν και κουνούν της ξύλινες γκλίτσες ή τα σπαθιά τους. Οι μασκοφόροι αυτοί περνούν από τις γειτονιές και τις πλατείες και τραγουδούν το εξής τραγούδι: «Τι κακό έκανα ο καημένος μες σ’ αυτήν τη γειτονιά και με βγάλαν τ’ όνομά μου: ψεύτη, κλέφτη και φονιά! Αχ ντουνιά, κιαφέρ ντουνιά μ’ εμένα μην πενιέσαι, δεν ήμουν εγώ που σε εγλένταγα και τώρα μ' απαρνιέσαι!»

 

Το έθιμο της καμήλας

 

Κάθε χρόνο, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου 'Καβακλή' των Κουφαλίων Θεσσαλονίκης ξεχύνονται στους δρόμους της πόλης. Δεν λένε όμως τα κάλαντα, αλλά μεταμφιέζονται σε καμήλες και φωνάζουν δυνατά διάφορα συνθήματα. Σκοπός τους είναι να «παραπλανήσουν» τους στρατιώτες του Ηρώδη που ψάχνουν να βρουν το νεογέννητο Ιησού, ώστε να μην μπορέσουν να τον σκοτώσουν.

 
Τα Αναστενάρια του Λαγκαδά Θεσσαλονίκης
 

Κάθε χρόνο, ανήμερα της γιορτής των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, οι κάτοικοι του Λαγκαδά οργανώνουν μεγάλο γλέντι στα πλαίσια του οποίου πυροβατούν. Τα Αναστενάρια του Λαγκαδά διατηρούν μέχρι σήμερα τον τελετουργικό τους χαρακτήρα και κλιμακώνονται έτσι ώστε οι αναστενάρηδες να έρχονται σε έκσταση και μετά να περπατούν πάνω στα κάρβουνα με τη γνωστή ακαΐα. Το έθιμο προσελκύει επισκέπτες από μακρινές περιοχές.

Η ημέρα των Γερόντων

 

Κάθε χρόνο, την παραμονή των Φώτων, ο οικισμός Πρόχωμα του δήμου Κουφαλίων γιορτάζει σύσσωμος μια διαφορετική, πρωτότυπη αλλά και πολύ συγκινητική ημέρα. Στις 5 Ιανουαρίου, οι κάτοικοι τιμούν τους ηλικιωμένους και αφιερώνουν την ημέρα τους στην αναγνώριση της προσφοράς των παλιότερων γενεών. Με τη φροντίδα του πολιτιστικού συλλόγου Οδυσσέας, τοπικά πιάτα μαγειρεύονται και προσφέρονται στους γέροντες του χωριού ενώ ακολουθεί γλέντι με παραδοσιακούς χορούς και τοπικά ακούσματα.

 

Έθιμα του Πάσχα

 

Παλιότερα στη Μακεδονία η νοικοκυρά έβαζε το πρώτο αβγό στο εικονοστάσι, από όπου το έβγαζε με την πυροστιά μόνο όταν έβρεχε ή άστραφτε, για να "εξορκίσει" το χαλάζι και τις πλημμύρες. Σε κάποια χωριά της Μακεδονίας, όπως οι Ελευθερές, μέχρι πριν από λίγα χρόνια με την μπογιά που είχε χρησιμοποιηθεί για το βάψιμο τον αβγών σημάδευαν το κεφάλι και την πλάτη των μικρών αρνιών. Όσο το κόκκινο πανί ήταν κρεμασμένο στο μπαλκόνι ή το παράθυρο, οι γυναίκες δεν έπλεναν ούτε και άπλωναν ρούχα, γιατί το θεωρούσαν κακό σημάδι, ενώ τα πρώτα αβγά που έβαφαν τα έστελναν μαζί με τσουρέκια στα πεθερικά τους.

 

 

Έθιμα γάμου σε διάφορες περιοχές της Θεσσαλονίκης

 

Την ημέρα του γάμου, όπως συνηθίζεται σε πολλά μέρη της Ελλάδος που θέλουν να κάνουν έναν παραδοσιακό γάμο όπου θα τηρούν τα ήθη και έθιμα του τόπου τους, οι φίλοι του γαμπρού πηγαίνουν στο σπίτι του από νωρίς για να τον ξυρίσουν και έπειτα να τον ντύσουν.Έτσι αφού ολοκληρωθεί η πρώτη φάση, ξεκινά η διαδικασία του ντυσίματος με συντροφιά πάντα τα όργανα για μουσική.

    Σύμφωνα με το έθιμο, θα πρέπει δίπλα στο γαμπρό να έχουν τοποθετήσει  ένα ταψί. Έπειτα του φορά κάποιος το παντελόνι απρόσεχτα έτσι ώστε ο γαμπρός να αναγκαστεί για να το φτιάξει καλά πάνω του, να ρίξει στο ταψί που βρίσκεται δίπλα του χρήματα. Ύστερα του φορά κάποιος άλλος φίλος το πουκάμισο κάπως στραβά και για να του το φορέσει σωστά πρέπει για άλλη μια φορά ο γαμπρός να ρίξει χρήματα στο ταψί. Το ίδιο συμβαίνει με τη γραβάτα, τα παπούτσια κ.τ.λ. Τώρα τα χρήματα που αφήνει θέλει δεν θέλει ο γαμπρός στο ταψί, προορίζονται για μια έξοδο των φίλων του στα μπουζούκια, όποτε οι ίδιοι κανονίσουν.

    Αφού ολοκληρώσουν λοιπόν το ντύσιμο, τον βάζουν μέσα στο ταψί και χορεύουν βγάζοντας φωτογραφίες μαζί του όχι μόνο εκείνοι αλλα και ολόκληρη η οικογένειά του και οι συγγενείς. Έπειτα φτάνει και ο κουμπάρος για να συνοδέψει τον γαμπρό, όλους τους φίλους και τους μουσικούς στο σπίτι της νύφης.

     Η νύφη τώρα ετοιμάζεται και όταν τελειώσει, σύμφωνα πάντα με τα έθιμα, σπάει πάνω από το κεφάλι της την παραδοσιακή κουλούρα ( μια γλυκιά τσουρένια πίτα) και τη μοιράζει στις ελεύθερες φίλες της. Κατόπιν, ακολουθεί η διαδικασία του παπουτσιού, όπου για να της φορέσει ο κουμπάρος ( πάντα ) τα παπούτσια πληρώνει όσα χρήματα έχει ευχαρίστηση. Μετά βγαίνει η νύφη από το σπίτι της χορεύοντας με τους γονείς της και τον κουμπάρο.

     Ξεκινά τότε η πομπή για την εκκλησία, με τους φίλους του γαμπρού και τα όργανα να πηγαίνουν μπροστά, πιο πίσω να ακολουθεί ο γαμπρός μόνος του, πίσω απ’ αυτόν η νύφη και στο τέλος οι συγγενείς. Ώσπου να φτάσουν στην εκκλησία ένα άλλο έθιμο θέλει τους φίλους του γαμπρού να κρατούν στα χέρια τους κότες και ποτά, να πίνουν ώσπου να μεθύσουν και σε κάθε 1 μέτρο να πέφτουν κάτω στο δρόμο, να λερώνονται και να προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να τον εμποδίσουν να περάσει ώστε να αλλάξει γνώμη και να μην παντρευτεί. Έτσι μπορεί για να φτάσουν στον Ιερό Ναό να κάνουν από 2 μέχρι και 5 ώρες. Μετά την στέψη στην αίθουσα όπου θα γίνει η δεξίωση γάμου, όλοι οι φίλοι περιμένουν το ζευγάρι στην είσοδο μαζί με τα όργανα και χορεύουν τους νεόνυμφους οδηγώντας τους στον εσωτερικό χώρο.

 

 Μαριτίνα Αρ.